Замонавий эртак

Кўп йиғлади, аламларга тўлиб дили,
Тун қолмади, кун қолмади ёшдан омон.
Севганидан бироз бошқа экан йўли,
Йўқ, бирозмас. Фаҳш йўлига кирди жонон.

Сабабими? Сабаби кўп. Бири – эри,
Ё жамият эрни шундай войа этган.
Аввал шаръий никоҳ бўлди нари-бери,
Сўнг қишлоқда ҳар бурчакда ғийбат битган:

Эмишки, эр тўкис ҳаёт қилиб ваъда
Қизга ҳамда унинг ёлғиз онасига
Олиб кетган тўй-тамоша қилмай. Ҳа-да,
Тўй пулин қолдириб қайнонасига.

Лекин бебурд, номард бир кас чиқди эркак,
Кўп хўрлади уриб, вайсаб ёш жононни.
Гоҳ тепкилаб, гоҳо зўрлаб қилиб эрмак,
Фарзанд кўргач ҳайдаб солди у жувонни.

Уйга қайтди. Она қари, боласи ёш,
Қаердандир маблағ керак яшаш учун.
Оилада ёлғиз қиз у, йўқ елкадош,
Отасини эрта тортиб олган очун.

Ҳа, отаси, айтмабмизку у ҳақида,
Бир меҳнаткаш инсон эди уйим деган.
Иш тополмай кўп қийналиб ватанида
Бошқа қўшни давлатларда нонин терган.

Россияга кетган эди ишлайман деб,
Йиқилдими гандираклаб ҳавозадан,
Ё ғишт тушди баландроқдан шўр бошидан
Хуллас, ўлди ўша ерда оғир лат еб.

Шундай қилиб пул топмоқчи бўлди гўзал,
Ҳар тешикка ўрмалади йиғиб кучин.
Ва лек, дўстлар замонамиз хўп бемаҳал
Бундай ёшда эрсиз қолган бева учун.

Қайга борса ёпишишди этагига,
Суқланишди, бақрайишди, тортқилашди.
Тунлар зўрға дардин ютиб гўдагига
Эртак айтди: «Аждар бошин чопқилашди».

Хуллас, шундай бўлди унинг фаҳшга йўли,
Кучи етмай қолди охир эркакларга,
Ёки сабри етмай қолди коса тўлиб,
Ҳам оғир иш, ҳам зўрланиш, эрмакларга.

Ишқилибда, ҳамма ҳар хил гапни айтди,
Биров деди: «Ўл, беҳаё, беқаноат!»
Яна биров кўриб ўйга чўмган пайти
Деди: «Эссиз, шундай аёл ва латофат...»

Ғийбат бўлди, туҳмат бўлди, ҳақoрат ҳам,
Жирканишди, ачингандай бўлди кимдир.
Касбда такрор, гўзалликда танҳо санам,
Ҳар тун турфа оғушларга кирди бир-бир.

Лек, тингловчим, биласизку, кундек аён
Ҳирсга тўлган эркак каби махлуқ бўлмас -
Суръат инсон, сийрат шайтон, амал – ҳайвон,
Таҳқирлашди шундай оғир, айтиб бўлмас...

Ҳаёсизлик пардасини юзга тортиб,
Туркияга учди охир излаб имкон.
Йўқ, кўпроқ пул эмас, айтган биз имкон деб,
Одамсифат муносабат истаб жонон

Кетди у ён.
Йиғладими қарғадими,
Билиб бўлмас ҳолда қолди қари она.
Олти ёшли фарзанд эса (билмадими)
«Мошин олиб келинг» деди кўзи ёна.

Сўнг Дубайга учди, кейин Ҳиндистонга,
Ва Ҳиндистон қизга бўлди муқим макон.
«Нега?» дея савол берса у жононга
«Ҳинд аёлни қадрлайди» деди.
Ҳамма ҳайрон.

Эҳ, ожиза, эҳ, маъсума, топталган қиз,
Фоҳишалик дунёсида қадр излаб,
Қай юртларга бориб қолдинг эссиз, эссиз,
Жамиятдан кўнглинг қолиб, синиб, музлаб...

Ҳа, майли-да, энди сўзни юртга бурсак,
Оиласи омонмикан қай аҳволда.
Қари кампир қалай, гўдак қалай, билсак,
Бу эртакда уларнинг ҳам ўрни борда.

Қиздан кўра кампиршога оғир бўлди,
Эл олида юз қолмади, ор қолмади,
Барча билан алоқасин узди, сўлди,
Лекин жони метин экан, узолмади.

Фақат қишда қийналди-да кампир оз-моз,
Газ йўқ олис қишлоғида, ҳа ўлсин-а!
Яхшиямки, ток бор - ҳаёт мавжуд бироз,
Шундай олис қишлоқларда ток бўлсин-а!

Электр ҳам бир бетайин нарса аммо,
Бир ўчади, бир ёнади, бўлмас қониб.
Ҳа, майлида, шунисига шукр, Худо,
Электр печ иситади уйни, илло,
У ҳам свет ўчса ўчиб, ёнса ёниб.

Ҳаёт шундай давом этди пала-партиш,
Кўза танлаб-танлаб бир кун охир синди -
Содир бўлди кўнгилсиз ё кўнгилли иш:
Кулба ёнди, ҳар томонга олов минди.

Семиз хотин сўзлар туриб муйилишда
Оғзи тўлиб: "Кампир ўлди, гўдак ўлди,
Ё тутундан бўғилишдан, ё куйишдан,
Фоҳишани онасийди, ажаб бўлди."

Айтишича, ёнғин токли печдан чиққан,
Бирор кийим яқинида қолган чоғи.
Ё пардага тентак кампир яқин тиққан
Тунда печни. Шундан олов олган чоғи.

Хуллас, куйди, кампир, гўдак куйди гўё
Манқалдаги кўмир каби куйди бутун,
Устихонлар куйди, этлар куйди ва ё
Гуноҳ куйди, беоҳ куйди ҳаром учун.

Фаҳш йўлида ўрмалаган ҳаъмиятнинг
Бўғзидаги дарди куйди, хайфи куйди.
Ё эркаги ҳисрга ботган жамиятнинг,
Камчиликка тўлиб кетган айби куйди...

...Кўп йиғлади, аламлардан тўлиб дили,
Тун қолмади, кун қолмади ёшдан омон.
Кутганидан бироз бошқа экан йўли,
Йўқ, бирозмас. Ахир фаҳшга кирди жонон.

Кулларида эмаклади қолдиқ уйнинг,
На қарғади бирортани ва на сўкди.
Ифодасиз гардга тўлиб кетди қўйни,
Гоҳ бақириб, гоҳ инграниб кўз ёш тўкди.

Шарт турдида, гандираклаб қадам олди
Сирдарёнинг суви томон, йиғлай-йиғлай,
Кўз ёшлари оқиб дув-дув, тинмай-тинмай,
У юрган йўл ариққа айланиб қолди.

Сувга отди вужудини, ҳилпиратиб
Кўйлагининг енгларини, этагини.
Ёзилмаган сўзларимни чирқиратиб
Чўкиб ўлди, тугатганча эртагимни...

Нима дейсан? Бахтли якун? Эртакми шу?
Бўлди қил-э, турткилама биқинимдан.
Бахтли якун ясай? Сенга эрмакми бу –
Адабиёт?! Хўп-хўп, бўғма ҳалқумимдан.

...Чўкаётиб сувларнинг ҳам орасида,
Дарё-дарё кўз ёш тўкди узоқ бу ғар.
Қайнаб чиқди ёшлар ҳатто ноласидан,
Йиғлагани кетмади беиз, бесамар.

Сирдарёнинг соҳиллари ёшдан тўлди,
Тошиб кетди, сиғмай кетди ўзанига.
(Дарё номи балки шундан «Сирли» бўлди)
Ҳамма ҳайрон: «Қайдан бу сув бирданига?»

Бажаролмай қолди сувни бу оми халқ,
Охир деди бир тадбиркор: “Чораси бор,
Сирдарёни Орол томон буриш даркор!”
«Баракалла, - деди барча, - яша, сен ҳақ!»

Шундай қилиб, Орол тўлди яна қайта,
Балиқлар ҳам қайтди эски денгизига.
Кемаларда Орол халқи қўшиқ айтар:
«Бундай тўкин ҳаёт борми ер юзида».

Битта қурбон. Арзийдида, майли учта,
Ахир улар шарофати – Орол тўлди,
Оролбўйи яна такрор қайтиб кучга,
Асоратлар кетди, омон-омон бўлди,
Ҳамма ерда мусаффо, тинч осмон бўлди..

27.03.2019

Сюжет

 

Ҳаётингга бесўроқ кирсам,

Билдирмасанг эътирозларинг.

Ва лек кейин шубҳалаб қолсанг:

Севги эмас - эҳтиросларинг.

Таҳлил қилсанг ҳисларни бир-бир,

Ҳеч биридан топмасанг сабаб –

«Қандай унга боғландим ахир?!»

Тинчинг қочса ўзингни тергаб.

Сўнг совуса қалбинг муз каби,

Бефарқ сезсанг менга ўзингни.

Соғинч қўёлмаса талабин –

Қўмсамасанг ортиқ сўзимни.

Ва айрилсак охири дилтанг,

Такрор бўлса минг йиллик сюжет:

Сен индамай бошқага тегсанг,

Бошқа хотин олсам мен безбет.

…Сўнг фарзандлар кўрсак, яшасак

Ботиб турмуш ғавғоларига.

Ҳатто тан ҳам ола бошласак

Бахтлиман деб. Ороларига

Ўрмалашиб дунёнинг тамом,

Ёшлигимиз хотираларин,

Гўзал дамлар, дард, хато – барин

Унута бошласак беомон.

Аммо қай бир кунда тўсатдан

Тўртта тилда сўзлаша олган

Қизалоғинг шеъримни ёддан

Ўқиб берса сенга аталган.

Аммо қай бир кунда тўсатдан

Тўртта тилда сўзлаша олган

Қизалоғим шеъримни ёддан

Ўқиб берса сенга аталган.

Бундан оғир азоб топмасам,

Танҳо сезсанг ўзингни менсиз.

Рафиқамдан айро ухласам

Шу тун. Сен ҳам эрингсиз – ёлғиз

Ўзга бир хонада йиғласанг.

О, ушбу минг асрлик саҳна

Такрор бўлса яна қайтадан.

Ўзлигимга солганча рахна

Бахтлиман деб қандай айтаман?

Ўзлигингга солганча рахна

Бахтлиман деб қандай айтасан?

Кел, бир сафар, ҳеч йўқса бизга

Бундай сюжет бўлмасин доя.

Бошқаларга ўхшамас, ўзга,

Яратайлик янги ҳикоя!

12.08.2017

Syujet

Hayotingga beso‘roq kirsam,

Bildirmasang e’tirozlaring.

Va lek keyin shubhalab qolsang:

Sevgi emas - ehtiroslaring.

Tahlil qilsang hislarni bir-bir,

Hech biridan topmasang sabab –

“Qanday unga bog‘landim axir?!”

Tinching qochsa o‘zingni tergab.

So‘ng sovusa qalbing muz kabi,

Befarq sezsang menga o‘zingni.

Sog’inch qo‘yolmasa talabin –

Qo‘msamasang ortiq so‘zimni.

Va ayrilsak oxiri diltang,

Takror bo‘lsa ming yillik syujet:

Sen indamay boshqaga tegsang,

Boshqa xotin olsam men bezbet.

…So‘ng farzandlar ko‘rsak, yashasak

Botib turmush g‘avg‘olariga.

Hatto tan ham ola boshlasak

Baxtliman deb. Orolariga

O‘rmalashib dunyoning tamom,

Yoshligimiz xotiralarin,

Go‘zal damlar, dard, xato – barin

Unuta boshlasak beomon.

Ammo qay bir kunda to‘satdan

To‘rtta tilda so‘zlasha olgan

Qizalog‘ing she'rimni yoddan

O‘qib bersa senga atalgan.

Ammo qay bir kunda to‘satdan

To‘rtta tilda so‘zlasha olgan

Qizalog’im she'rimni yoddan

O‘qib bersa senga atalgan.

Bundan og‘ir azob topmasam,

Tanho sezsang o‘zingni mensiz.

Rafiqamdan ayro uxlasam

Shu tun. Sen ham eringsiz – yolg‘iz

O‘zga bir xonada yig‘lasang.

O, ushbu ming asrlik sahna

Takror bo‘lsa yana qaytadan.

O‘zligimga solgancha raxna

Baxtliman deb qanday aytaman?

O‘zligingga solgancha raxna

Baxtliman deb qanday aytasan?

Kel, bir safar, hech yo‘qsa bizga

Bunday syujet bo‘lmasin doya.

Boshqalarga o‘xshamas, o‘zga,

Yarataylik yangi hikoya!

12.08.2017

***

Виждоним соф дея сўйлаган дўстим,

Имоним пок дея ўйлаган дўстим,

Мусаффо виждону, софлик нелигин,

Имон тозалигин, поклик нелигин

Аллақaчон ўчиб кетган ўйингдан

Қайси бир бурчакда сенинг уйингда

(Бир вақтлар бобонгдан мерос бўб ўтган)

Ўн йиллар даврида ўқилмай ётган

Қуръон устидаги гардлар айтсинлар.

Ўзинг қариндош-ла узиб алоқа

Нечун ёлғизман деб йиртасан ёқа?

Меҳр бер, хабар ол қондошларингдан.

Ёлғизлик нелигин бардошларидан

Метин ожиз бўлган (кузатиб сассиз

Ҳар бир қардошининг ўлимин, эссиз),

Эргаша олмасдaн куз орқасидан

Қишда - қаҳратонда ўз новдасидан

Узилолмай қолган барглар айтсинлар.

«Садоқат!» деб, жонон, кўкка оҳ урма,

«Вафо не?!» деб кўксинг тилкалаб юлма…

Содиқлик нелигин икки севишган

Ўртасида аҳдлашилган, келишган

Амалга оширилиши исталган

Бор қудрат ва бор куч билан қисталган

Ва лекин фалакнинг хоҳиши билан

Ё қай бир мазлумнинг қарғиши билан

Бажарилмай қолган шартлар айтсинлар.

Ишқим ифодалаш мен учун маҳол,

Сўзламоқ истасам тилим бемажол.

Сен эса тарифлаш этасан талаб,

Лек кўнглинг тўлмайди - қолар шубҳалаб.

Қанчалар севишим (тинглолсанг агар)

«Севасизми ўзи?» дея ҳар сафар

Сўраган пайтингда дилим тубида

Ифодасизликдан алам ўтида

Дудланиб кетгувчи дардлар айтсинлар...

04.08.2017

***

Vijdonim sof deya so‘ylagan do‘stim,

Imonim pok deya o‘ylagan do‘stim,

Musaffo vijdonu, soflik neligin,

Imon tozaligin, poklik neligin

Allaqachon o‘chib ketgan o‘yingdan

Qaysi bir burchakda sening uyingda

(Bir vaqtlar bobongdan meros bo‘b o‘tgan)

O‘n yillar davrida o‘qilmay yotgan

Qur’on ustidagi gardlar aytsinlar.

O'zing qarindosh-la uzib aloqa

Nechun yolg'izman deb yirtasan yoqa?

Mehr ber, xabar ol qondoshlaringdan.

Yolg'izlik neligin bardoshlaridan

Metin ojiz bo'lgan (kuzatib sassiz

Har bir qardoshining o'limin, essiz),

Ergasha olmasdan kuz orqasidan

Qishda - qahratonda o'z novdasidan

Uzilolmay qolgan barglar aytsinlar.​

«Sadoqat!» deb, jonon, ko‘kka oh urma,

«Vafo ne?!» deb ko‘ksing tilkalab yulma…

Sodiqlik neligin ikki sevishgan

O‘rtasida ahdlashilgan, kelishgan

Amalga oshirilishi istalgan

Bor qudrat va bor kuch bilan qistalgan

Va lekin falakning xohishi bilan

Yo qay bir mazlumning qarg‘ishi bilan

Bajarilmay qolgan shartlar aytsinlar.

Ishqim ifodalash men uchun mahol,

So‘zlamoq istasam tilim bemajol.

Sen esa tariflash etasan talab,

Lek ko‘ngling to‘lmaydi - qolar shubhalab.

Qanchalar sevishim (tinglolsang agar)

«Sevasizmi o‘zi?» deya har safar

So‘ragan paytingda dilim tubida

Ifodasizlikdan alam o‘tida

Dudlanib ketguvchi dardlar aytsinlar...

04.08.2017

***

Сен қайси оламнинг мавжудодисан,

Нечун муҳаббатдан ҳуркар юрагинг?

Дуоибад қилган қайси ёсуман,

Наҳот севиш учун етмас журъатинг?

Наҳот севилишга етмас журъатинг?

Ёки эҳтимолий дардлар дилингга

Ғулулар қаларми мисли кўрилмас?

Назар сол кўзгуга, тикил ўзингга,

Қара - бахт мос сенга, қўрқувлар эмас.

Қай бир номард сенинг кўнглинг синдирган,

Шунчалар чуқурми у қолдирган из?

Нимадан ҳуркасан айтгин, билдиргин,

Недан ҳайиқишинг эта олай ҳис.

Ҳайиқма! Изн бер менга севишга,

Ўзингга севилиш учун имкон бер.

Имкон бер ўзингга бахтли бўлишга,

Ва менга умид бер, куч бер, илҳом бер!

Қудрат бер, шижоат ҳадя эт! Бутун

Ғашлик, шубҳаларинг тўзғитиб ташлай.

Йўл кўрсат қалбингга кирмоғим учун,

Чин ўзлигинг мавжуд дунёга бошла.

Бошла юрагингнинг энг тубларига,

Муҳаббатга ташна ерларга қадар

Элт мени. Энг нафис туйғуларингга

Синггишиб кетгайман. Ва барча кадар -

Эриб кетар менинг меҳрим тафтидан.

Шунда сени қийнар ўйлар, хотирлар,

Такрор айрилиқ ҳақда зўр хавотирлар

Асло оша олмас ортиқ ҳаддидан...

Ҳайиқма, изн бер менга севишга,

Ўзингга севилиш учун имкон бер.

***

Sen qaysi olamning mavjudodisan,
Nechun muhabbatdan hurkar yuraging?
Duoibad qilgan qaysi yosuman,
Nahot sevish uchun yetmas jur’ating?
Nahot sevilishga yetmas jur’ating?

Yoki ehtimoliy dardlar dilingga
G‘ulular qalarmi misli ko‘rilmas?
Nazar sol ko‘zguga, tikil o‘zingga,
Qara - baxt mos senga, qo‘rquvlar emas.

Qay bir nomard sening ko‘ngling sindirgan,
Shunchalar chuqurmi u qoldirgan iz?
Nimadan hurkasan aytgin, bildirgin,
Nedan hayiqishing eta olay his.

Hayiqma! Izn ber menga sevishga,
O‘zingga sevilish uchun imkon ber.
Imkon ber o‘zingga baxtli bo‘lishga,
Va menga umid ber, kuch ber, ilhom ber!

Qudrat ber, shijoat hadya et! Butun
G‘ashlik, shubhalaring to‘zg‘itib tashlay.
Yo‘l ko‘rsat qalbingga kirmog‘im uchun,
Chin o‘zliging mavjud dunyoga boshla.

Boshla yuragingning eng tublariga,
Muhabbatga tashna yerlarga qadar
Elt meni. Eng nafis tuyg‘ularingga
Singgishib ketgayman. Va barcha kadar -

Erib ketar mening mehrim taftidan.
Shunda seni qiynar o‘ylar, xotirlar,
Takror ayriliq haqda zo‘r xavotirlar
Aslo osha olmas ortiq haddidan...

Hayiqma, izn ber menga sevishga,
O‘zingga sevilish uchun imkon ber.

16.07.2017

***

Уxлашни ташладим, уxламай қўйдим.
Энди уйқу менга баxш этмас ором,
Энди тушлар мени айлай олмас ром - 
Сен йўқ рўёлардан* зерикдим, тўйдим.

Эслашдан воз кечдим, эсламай қўйдим,
Энди xотиралар аламли, дилтанг.
Аввали ёлғон-у, сўнгги беоҳанг
Айрилиқли бўлган ўйлардан тўйдим.

Сўзлашни тўxтатдим, сўзламай қўйдим,
Энди сўз дилимнинг ифодасимас.
Кўнглимни борича акс эттиролмас
Товушлар ясашдан чарчадим, тўйдим...

*Рўё - туш (арабча).

***
Uxlashni tashladim, uxlamay qo'ydim.
Endi uyqu menga baxsh etmas orom,
Endi tushlar meni aylay olmas rom - 
Sen yo'q ro'yolardan* zerikdim, to'ydim.


Eslashdan voz kechdim, eslamay qo'ydim,
Endi xotiralar alamli, diltang.
Avvali yolg'on-u, so'nggi beohang
Ayriliqli bo'lgan o'ylardan to'ydim.

So'zlashni to'xtatdim, so'zlamay qo'ydim,
Endi so'z dilimning ifodasimas.
Ko'nglimni boricha aks ettirolmas
Tovushlar yasashdan charchadim, to'ydim...

*Ro'yo - tush (arabcha).